Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2016 r., II PK 195/15 zapoczątkował utrwalaną obecnie w judykaturze Sądu Najwyższego linię orzeczniczą, która popierana jest przez zdecydowaną większość doktryny prawa

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2016 sprawy ze skargi M. Cz. na bezczynność Rady Gminy w przedmiocie zniesienia statusu pomnika przyrody:

I.                    zobowiązuje Radę Gminy do załatwienia wniosku M. Cz. z dnia (...) r. o zniesienie statusu pomnika przyrody w terminie 30 dni od daty doręczenia odpisu prawomocnego wyroku;

II.                 stwierdza, że bezczynność Rady Gminy nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa;

III.              zasądza od Rady Gminy na rzecz M. Cz. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania

         „Jeśli testator napisze testament własnoręcznie, lecz w sposób nieczytelny, to taki akt ostatniej woli należy uznać za ważny, ale nieskuteczny (nie ma możliwości poznania ostatniej woli zmarłego i w konsekwencji jej realizacji)” (K. Osajda, Komentarz do art. 949 k.c., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda 2017, dostęp: Legalis).

          „Pismo własnoręczne testatora, ale całkowicie nieczytelne, pociąga za sobą bezskuteczność testamentu. Testament nie może wywrzeć skutków prawnych, gdyż wola testatora, mimo, że spisana przez niego pismem ręcznym, jest całkowicie niepoznawalna dla innych osób” (E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, Komentarz do art. 949 k.c., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. IV, red. J. Gudowski, Warszawa 2013, s. 136, uw. nr 18).

Dokonywanie i usuwanie wpisów

            Jednym ze sposobów dyscyplinowania dłużników nie dokonujących płatności czynszowych jest możliwość wpisania dłużnika do biura informacji gospodarczej, potocznie nazywanych rejestrem dłużników. W Polsce na rynku krajowym istnieje kilka biur informacji gospodarczej, np. Krajowy Rejestr Długów – Biuro Informacji Gospodarczej^[1], BIG – InfoMonitor^[2]. Działalność tych biur jest regulowana przez ustawę z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych^[3]. Przedmiotem działalności gospodarczej biura jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych, polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych informacji(art. 7 ust. 1 u.u.i.g.).

Ustawa Kodeks cywilny oraz ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych oraz Prawo spółdzielcze nie definiują pojęcia wymagalności. W doktrynie przyjmuje się zgodnie, że należy przez wymagalność rozumieć stan, w którym wierzyciel(spółdzielnia) ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Roszczenia mogą uzyskać przymiot wymagalności w dniu oznaczonym przez ustawę lub przez czynność prawną, albo w dniu wynikającym z właściwości zobowiązania, w tym również niezwłocznie po jego powstaniu[1].

            Opłaty, o których mowa w art. 4 ust. 1-2 i 4 u.s.m., wnosi się co miesiąc z góry do 10 dnia miesiąca. Statut spółdzielni może określić inny termin wnoszenia opłat, nie wcześniejszy jednak niż ustawowy(art. 4 ust. 6² u.s.m.).

Wywiad indywidualny z dłużnikiem

            Poznanie sytuacji majątkowej i życiowej dłużnika pozwala lepiej określić strategię dochodzenia wierzytelności od dłużnika wspólnoty. Wywiad indywidualny z dłużnikiem nie jest w żaden sposób uregulowany przez przepisy prawa. Jest wyrazem poczucia odpowiedzialności zarządu wspólnoty za jej sytuację finansową i przejawem „miękkich” metod windykacyjnych. Nie generuje kosztów finansowych, które pojawiają się na etapie postępowań sądowych.

Negocjacje przedsądowe

            W sytuacji pogarszania się kwestii wnoszenia opłat czynszowych ze strony jednej z osób posiadających prawo do lokalu we wspólnocie mieszkaniowej, zarząd wspólnoty może podjąć negocjacje z dłużnikiem.

            Celem tych negocjacji jest pozyskanie informacji o sytuacji finansowej dłużnika i skłonienie go do uregulowania wnoszenia opłat czynszowych do wspólnoty.

            Negocjacje te nie są uregulowane w żadne sposób przez przepisy prawa. Są one wyrazem troski zarządu wspólnoty o właściwe zarządzanie oraz wyrazem dobrej woli ze strony dłużnika. Negocjacje pozwalają uchronić wspólnotę przed ewentualnymi kosztami windykacyjnymi i sądowymi.

Wspólnota mieszkaniowa

Odpowiedzialność karnoprawna

            Zgodnie z art. 121 § 2 – 3 Kodeksu wykroczeń[1] kto bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza pożywienie lub napój w zakładzie żywienia zbiorowego, przejazd środkiem lokomocji należącym do przedsiębiorstwa niedysponującego karami pieniężnymi określonymi w taryfie, wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową, działanie automatu lub inne podobne świadczenie, o którym wie, że jest płatne podlega karze  aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W razie popełnienia w/w wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty równowartości wyłudzonego mienia. Wykroczenie to określane jest jako szalbierstwo i należy je odróżnić od przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 Kodeksu karnego.

Uzyskanie wyroku sądu lub nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi spółdzielni nie gwarantuje nam jeszcze, że wyrok ten lub nakaz będzie wykonany. Po wydaniu wyroku lub nakazu dłużnik ma możliwość dobrowolnie wykonać wyrok lub nakaz bez podejmowania przez spółdzielnię żadnych dalszych czynności. Jeżeli dłużnik nie wykona wyroku lub nakazu dobrowolnie musimy wszcząć postępowanie egzekucyjne, które przy użyciu przymusu państwowego ma nam zapewnić wykonanie wyroku lub nakazu zapłaty.

            Zgodnie z art. 502 § 1 k.p.c. w nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu(dłużnikowi spółdzielni), żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu. Nakaz zapłaty  przeciwko, któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, ma skutki prawomocnego wyroku(art. 504 § 2 k.p.c.). Nakaz zapłaty jeżeli nie wniesiono od niego sprzeciwu staje się zgodnie z art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c. tytułem egzekucyjnym. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej(art. 776 k.p.c.).

Stan prawny: 2015-11-16

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawa Prawo spółdzielcze nie określają terminu przedawnienia roszczeń z tytułu opłat czynszowych. W związku z powyższym należy tu stosować regulacje dotyczące przedawnienia roszczeń określone w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 118 kodeksu cywilnego jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.